مازندشورا-سید قاسم موسوی*: مواد زائد و پخش آن در محیط زیست یکی از مهم ترین مشکالت جامعه بشری است که میزان آن با توجه به افزایش جمعیت روز به روز افزایش می یابد. کیفیت زباله همانند کمیت آن در شهرهای مختلف متفاوت است بر اساس تحقیق انجام شده در شهر رشت میزان مواد فساد پذیر 87 در صد برآورد شده که بالاترین اجزاء فیزیکی زباله را تشکیل می‌داده است. می‌توان با اعمال برنامه‌ریزی صحیح و فنی مبتنی بر اطلاعات کامل نسبت به بازیافت مواد مختلف از زباله اقدام نمود.

در بسیاری از کشورها به مسئله جداسازی از منبع توجه ویژه ای شده است، زیرا انجام این فعالیت ها باعث خواهد گردید تا ضمن تأمین سود اقتصادی، کاهش قابل ملاحظه ای نیز در مقادیر زباله جمع آوری و دفع شده حاصل گردد در برخی کشورهای پیشرفته در صد بازیافت مواد مختلف از زباله شهری بین تا 50_15 در صد وزنی کل زباله تولیدی محاسبه گردیده است.

با توجه به شرایط اقلیمی مشابه بین شهرستان ساری و رشت درصد مواد فساد پذیر زباله در این شهرستان هم نزدیک به 70 درصد خواهد بود که در صورت جدا سازی از مبدا علاوه بر تولید کود برای زمین های کشاورزی از قسمت اعظم حجم زباله نیز کاسته خواهد شد.

از طرف دیگر قسمت اعظم مشکلات و تصادفاتی که در مسیر انتقال زباله به چهاردانگه اتفاق می‌افتد علاوه بر ایجاد ترافیک سنگين،  مربوط به شیرابه‌ی زباله‌ها می‌باشد که درصد زیادی از تولید شیرابه به همین مواد فاسدپذیر بر می‌گردد.

انتظار همه ما اینست بجای دپوی کاملا غیر بهداشتی زباله و انتقال بدون تفکیک زباله به مکان کوهستانی با ارتفاع زیاد، زباله‌ در مبدا تفکیک شود و باقی مانده آن در دستگاه زباله سوز سوزانده شود.

زباله در نزدیکی سرچشمه رودخانه تجن دپو می شود

در دنیای امروز زباله‌ها به یکی از  4 روش ( سوزاندن در کوره های زباله سوز. دفن زیر خاک یا دفن بهداشتی، تهیه کود کمپوست به طریق سنتی.  نیمه سنتی و صنعتی و پردازش و بازیافت و استفاده مجدد) دفع می‌شود. قبلا روش تلمبار کردن در اقیانوسها و طبیعت مورد استفاده قرار می گرفت که روشی کاملا غیر بهداشتی است و امروزه منسوخ شده است ولی متاسفانه این روش در مورد منطقه ما مورد استفاده قرار می گیرد .

دفن بهداشتی زباله یعنی انتقال مواد زائد به محل ویژه – تخلیه – لایه بندی و متراکم نمودن آن با پوششی از خاک که این مرحله در انتقال زباله به منطقه چهاردانگه صورت نمی گیرد و فاصله ده تا بیست کیلومتری با مرکز جمعیتی لحاظ نشده است و برای موقعیت جغرافیایی دفن نیز هیچ کار کارشناسی انجام نشده است و در نزدیکی روستای ارا و ولویه و دقیقا کنار جاده مواصلاتی سمنان_ساری این دپو انجام می شود

ضمن اینکه مطالعات زمین شناسی – آب شناسی – زهکشی طبیعی منطقه – خاک پوششی – قابلیت دسترسی – هواشناسی– و بررسی شیب جاده ها و انتقال شیرابه و بادهای غالب و ... انجام نشده و زباله در نزدیکی سرچشمه رودخانه تجن و در بالاترین و بادگیر ترین ارتفاع ممکن، دپو می شود و با توجه با ارتفاع بسیار بالاتر منطقه چهاردانگه نسبت به ساری و انتقال زباله با کامیون ها، ریزش شیرابه به سطح جاده ها، باعث صابونی شدن جاده و ایجاد تصادفات می‌شود و در روزهای بارانی ترافیک سنگینی نیز در این جاده بین استانی ایجاد می کند که علت اکثر سبقت های بیجا و تصادفات ابن مسیر مواصلاتی است.

همچنین با توجه به وجود چشمه جهانی باداب سورت در این منطقه و جمعیت بالای منطقه چهاردانگه دپوی غیر بهداشتی و غیر اصولی زباله در این مکان هیچ مقبولیت مردمی و کشوری ندارد و باعث تخریب محیط زیست می‌شود.

نفوذ گازهای تولید شده به داخل آب باعث سختی آب می‌شود

پس از انتخاب محل بر اساس ضوابط بایستی جهت آماده سازی محل جاده کشی –تسطیح – نصب باسکول – اتاق نگهبانی – فنس کشی – برق ـ آب و ... اقدام شود. در این موارد هم تخلافاتی وجود دارد که فنس کشی به درستی انجام نشده که در چندسال قبل باعث غرق شدن یک چوپان در شیرابه ها شده است و هر روز شاهد تلف شدن حیوانات اهلی و وحشی در این محل هستیم و در صورتیکه جایگاه دفن زباله مجاور دریا و یا روی سفره آبی آبهای زیر زمین باشد یا حرکت شیرابه بطرف سفره ها انجام شود آبهای زیر زمینی آلوده می شوند . همچنین نفوذ گازهای تولید شده به داخل آب باعث سختی آب می شود .

دپو زباله در نزدیکی دو چشمه چوپین بالا و پایین که آب شرب دبیرستان شبانه روزی المهدی را تامین می‌کند و آب شرب روستای ولویه و در نزديکی سرچشمه‌ رودخانه‌ تجن هیچ توجیه علمی ندارد و باید دنبال علت های غیر علمی_بهداشتی قضیه باشیم. شیرابه زباله بشدت سمی است و علاوه برداشتن CO2 دارای BOD5 دو تا سه هزار میلی گرم در لیتر و COD سی تا چهل و پنج هزار میلی گرم در لیتر است و عناصری نظیر کلرور سولفات – منیزیوم – فسفر کلسیم – آهن – سدیم – پتاسیم – نیترات – آزت آلی و آمونیاکی و جامدات معلق را به آبها وارد می نماید . شیرابه با روشهای فیزیکی – شیمیایی و بیولوژیکی تصفیه می شود.

تصفیه شیرابه علی رغم خرید و نصب دستگاه تصفیه صورت نمیگیرد و در بهترین شرایط شبانه با استفاده از پمپ و آب پاش در زمین های اطراف ریخته می شود که باعث ایجاد بوی بد در مناطق اطراف و ازدیاد حشرات مضر می‌شود.

در بسیاری موارد شیرابه به صورت حوضچه هایی در سطح زمین رها می‌شود که آلودگی آب زیرزمینی را بدنبال خواهد داشت و غرق شدن یک چوپان در همین حوضچه ها بوده بطوری که تنها از روی دستچوبه چوپان متوجه غرق شدن ایشان شدند. ماده پوشش زباله : برای پوشش زباله هر نفر در سال حدود 1 متر مکعب خاک پوششی الزم است و حجم خاک پوششی مورد نیاز یک چهارم تا یک پنجم حجم کل زباله فشرده شده توصیه می گردد . پوشش نهائی بایستی60 سانتیمتر خاک باشد. هیچ پوششی برای دفن زباله صورت نمی گیرد و اصولا دفن انجام نمی شود و صرفا دپوی زباله صورت می گیرد.

*فعال اجتماعی